واقعاً طول مرزهای پنج کشور ساحلی دریاچۀ خزر چقدرست؟؟؟

البته طول مرزهای ساحلی در هر منبعی متغییر ذکر شده است. برخی ازین اختلافات مربوط به نشست و بخار شدن آب دریا است. وسعت دریاچۀ خزر در گذشته 423000 ک.مربع بوده ولی اکنون 371000.

از حدود 4400 کیلومتر خط ساحلی دریای خزر 695 کیلومتر آن در روسیه، 600 کیلومتر در جمهوری آذربایجان، 820 کیلومتر در ایران، 650 کیلومتر در ترکمنستان و 1600 کیلومتر در قزاقستان واقع است.

قزاقستان بیشترین خط ساحلی با دریاچۀ خزر را دارد.جمهوری آذربایجان با 600 کیلوکمتر کمترین مرز ساحلی را داراست. به ترتیب از بیشترین طول تا کمترین چنین است:
1.قزاقستان 1600 کیلومتر 2.ایران820 کیلومتر 3.روسیه 695 کیلومتر 4. ترکمنستان 650 کیلومتر 5. جمهوری آذربایجان 600 کیلومتر.
من در منبعی خواندم طول ساحل جمهوری آذربایجان از ایران بیشترست!!!
ایران 657 کیلومتر مرز ساحلی با خزر دارد.
کمترین میزان ساحل در خزر متعلق به ایران است: قزاقستان ۱٫۹۰۰ کیلومتر، ترکمنستان ۱٫۷۶۸ کیلومتر، روسیه ۱٫۳۵۵ کیلومتر، آذربایجان ۸۲۰ کیلومتر و ایران ۶۵۷ کیلومتر. با این حساب، حدود ۱۰ درصد از ساحل دریای خزر متعلق به ایران است.
در گذشته، از این میزان، ۵٫۸۴۳ کیلومتر متعلق به شوروی بود و تنها ۶۵۷ کیلومتر از آن برای ایران بوده‌است.
ایران و شوروی در سال‌های ۱۹۲۱ و ۱۹۴۰ معاهداتی داشته‌اند که طبق آن‌ها مالکیت خزر به دو قسمت ۵۰درصدی تقسیم شده‌است.
در معاهدۀ ۱۹۲۱، حق کشتی‌رانی ایران در خزر به‌رسمیت شناخته شده‌است. براساس معاهدۀ ترکمانچای، ایران از حق کشتی‌رانی در خزر ممنوع شده بود که دولت جدید شوروی در آن زمان، با معاهدۀ ۱۹۲۱، این حق را به ایران برگرداند.
مواد دیگر معاهدۀ ۱۹۲۱ و معاهدۀ ۱۹۴۰ دربارۀ بهره‌برداری از شیلات، عوارض بندری، نحوۀ حمل‌ونقل مسافر و بار و نظایر این‌ها سخن می‌گوید.

نکته از من: ناگفته نماند شوروی خطی از آستارا تا خلیج کوچک حسینقلی در ترکمن صحرا کشیده بود و نمی گذاشت ایران ازین مقدار جلوتر بیاید و سهم ایران ازین دریای بسته با این خط یازده درصد می شد. با بخار شدن و کوچک شدن دریاچه سهم ایران بین هشت و نیم تا ده درصد است.

در حالت عادی، طبق قواعد حقوق بین‌الملل دریاها، سهم هر کشور از منابع دریا چیزی بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ مایل دریایی است (که تقریباً به نفع ایران و روسیه است). اما در صورت بروز مناقشه، سه فرمول منطقی برای تقسیم‌بندی دریا وجود دارد که عبارت‌اند از:
– فرمول اول: تقسیم دریا بر مبنای طول خط ساحلی (به نفع قزاقستان با بیشترین طول خط ساحلی و به ضرر ایران با کمترین طول ساحل)؛
– فرمول دوم: تقسیم براساس مساحت کف دریا (به نفع روسیه با بیشترین مساحت محصور)؛
– فرمول سوم: تقسیم به مساوات (بهترین حالت برای ایران با سهم ۲۰درصدی) و این تنها در صورتی پذیرفته می‌شود که کشوری مانند قزاقستان، که ۱٫۹۰۰ کیلومتر از سواحل خزر را در اختیار دارد، رضایت دهد که از حق خود بگذرد و با ایرانی که ۶۷۵ کیلومتر دارد حق‌السهم یکسانی از آب‌های دریای خزر داشته باشد.

تمام بحث‌ها درخصوص دریای خزر، بر سر پذیرش یکی از سه فرمول بالا در جریان است که البته ایران با وجود این‌که طبق دو فرمول اول، حدود ۸ تا ۱۰ درصد سهم خواهد داشت، اما به‌رغم مقاومت شدید کشورهای همسایه (به‌ویژه آذربایجان)، تاکنون موفق شده‌است تا محدودۀ ۱۸درصدی، مقتدرانه اعمال حاکمیت کند.
در سال ۱۹۹۸، سه کشور روسیه، آذربایجان و قزاقستان ۶۴ درصد دریای خزر را میان خود تقسیم کردند و مابقی را به ایران و ترکمنستان سپردند که این موضوع مورد موافقت ایران قرار نگرفت. لذا ترکمنستان نیز در این مطالبه به ایران پیوست. در دولت احمدی‌نژاد، در خط مرزی ۱۸درصدی دریا، یک سکوی شناور اکتشافی بارگذاری و نصب شد. این اقدام هرچند با مخالفت آذربایجان روبه‌رو شد، اما در پاسخ، ایران با برخوردی قاطع، بازگشت سرزمین مادری را به باکو گوشزد کرد. پس از آن نیز پیشنهاد ۶۴درصدی بین سه کشور، به‌دلیل مخالفت ایران و ترکمنستان بدون نتیجه رها شد.

اشخانی(اشکان ارشادی از کرمانشاه و کشور ایران)